«Καθαρή Ενέργεια για τα Ευρωπαϊκά Νησιά»

Η καθαρή ενεργειακή μετάβαση των νησιών αποτελεί πλέον μια από τις κεντρικές ευρωπαϊκές πολιτικές. Συγκεκριμένα, σε Ευρωπαϊκό επίπεδο στις 18 Μαΐου 2017 στην Βαλέτα, στο πλαίσιο της προεδρίας του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου από τη Μάλτα, υπεγράφη μεταξύ 14 κρατών μελών με νησιά, συμπεριλαμβανομένης της Ελλάδας, και της Ευρωπαϊκής Επιτροπής η Πολιτική Διακήρυξη της Βαλέτα «Καθαρή Ενέργεια για τα Ευρωπαϊκά Νησιά». Τον Σεπτέμβριο του ίδιου έτους η Ευρωπαϊκή Επιτροπή ξεκίνησε την Πρωτοβουλία «Καθαρή Ενέργεια για τα Ευρωπαϊκά Νησιά» μέσω δημόσιας εκδήλωσης στα Χανιά, ενώ σύντομα συστάθηκε Γραμματεία για την υποστήριξη της Πρωτοβουλίας.

H δημιουργία της Πρωτοβουλίας «Καθαρή Ενέργεια για τα Ευρωπαϊκά Νησιά» αποτελεί την πρώτη έμπρακτη υποστήριξη της Ευρωπαϊκής Επιτροπής στην κατεύθυνση της καθαρής ενεργειακής μετάβασης των νησιών. Η Γραμματεία της Πρωτοβουλίας υποστηρίζει τα νησιά στην εκπόνηση Σχεδίων Καθαρής Ενεργειακής Μετάβασης ή μελετών ωρίμανσης έργων ενεργειακής αειφορίας.

Προσφάτως η Ευρωπαϊκή Επιτροπή και τα κράτη μέλη με νησιά προχώρησαν περαιτέρω τις σχετικές πολιτικές δεσμεύσεις υπογράφοντας το Μνημόνιο του Σπλιτ με σκοπό την μακροπρόθεσμη υποστήριξη υλοποίησης της Πολιτικής Διακήρυξης της Βαλέτα.

Το Δίκτυο Αειφόρων Νήσων (ΔΑΦΝΗ), δεδομένης και της θεματικής στόχευσής του για την προώθηση της βιώσιμης ανάπτυξης στα ελληνικά νησιά, έχει διαδραματίσει σημαντικό ρόλο στην ωρίμανση των συνθηκών για την ανάπτυξη των ανωτέρω πολιτικών. Συγκεκριμένα, το 2009 σε συνεργασία με πληθώρα φορέων που δρουν υποστηρικτικά στις τοπικές και περιφερειακές αρχές των Ευρωπαϊκών νησιών υπήρξε ιδρυτικό μέλος της Πρωτοβουλίας «Σύμφωνο των Νησιών» η οποία και αποτέλεσε το θεμέλιο για την ανάπτυξη της τρέχουσας Πρωτοβουλίας «Καθαρή Ενέργεια για τα Ευρωπαϊκά Νησιά».

Το ΔΑΦΝΗ, χάρη στην εμπειρία και την τεχνογνωσία που έχει αναπτύξει ως:

• φορέας της νησιωτικής τοπικής αυτοδιοίκησης,
• ιδρυτικό μέλος του Συμφώνου των Νησιών,
• συνεργαζόμενος φορέας του Συμφώνου των Δημάρχων,
• ιδρυτικό μέλος και συντονιστής της πρωτοβουλίας «Έξυπνα Νησιά»,

επιλέχθηκε από τη Γραμματεία της Πρωτοβουλίας ως υπεργολάβος για την προώθηση των δράσεών της στον ελληνικό νησιωτικό χώρο με την ιδιότητα του «υποστηρικτού φορέα» (supporting organisation).

«Έξυπνα Νησιά»

Η Πρωτοβουλία «Έξυπνα Νησιά» αποτελεί μια προσπάθεια που ξεκίνησαν οι νησιωτικές αρχές της Ευρώπης μετά από χρόνια συνεργασίας με στόχο να επικοινωνήσουν τη σημαντική δυναμική των νησιών να λειτουργήσουν ως πεδία τεχνολογικής, κοινωνικής, οικονομικής και πολιτικής καινοτομίας.

Λαμβάνοντας υπόψη τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά των νησιών, η Πρωτοβουλία προτάσσει την ανάγκη για ολοκληρωμένη διαχείριση φυσικών πόρων και υποδομών τοπικά, μέσω της υλοποίησης έργων στους τομείς της ενέργειας, των μεταφορών, της ήπιας κινητικότητας και της κυκλικής οικονομίας με την αξιοποίηση τεχνολογιών πληροφορίας και επικοινωνίας. Υιοθετώντας ολοκληρωμένες «έξυπνες» λύσεις, τα νησιά μπορούν να αντιμετωπίσουν δομικά προβλήματα που σχετίζονται με τη νησιωτικότητα, και να εξασφαλίσουν βιώσιμη τοπική ανάπτυξη και ευημερία για τις τοπικές κοινωνίες.

Το Δίκτυο ΔΑΦΝΗ συντονίζει την Πρωτοβουλία, την οποία στηρίζουν πάνω από 200 δήμοι και περιφέρειες, δίκτυα και ενεργειακά γραφεία νησιών από όλη την Ευρώπη. Η επίσημη παρουσίαση της Πρωτοβουλίας έγινε στην εκδήλωση «Έξυπνα Νησιά: Χάραξη Νέων Δρόμων για τα Νησιά της Ευρώπης» που πραγματοποιήθηκε στις 28 Μαρτίου 2017 στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο. Στη διάρκεια της εκδήλωσης 36 εκπρόσωποι νησιωτικών Οργανισμών Τοπικής Αυτοδιοίκησης, δικτύων και φορέων από όλη την Ευρώπη υπέγραψαν τη «Διακήρυξη των Έξυπνων Νησιών», θεμέλιο λίθο της Πρωτοβουλίας «Έξυπνα Νησιά».

Σύμφωνο των Δημάρχων

Το “Σύμφωνο των Δημάρχων” είναι μια πρωτοβουλία της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, η οποία ενώνει ενώνει δημάρχους από τις πιο πρωτοποριακές πόλεις της Ευρώπης σε ένα διαρκές δίκτυο που δεσμεύονται οικειοθελώς να υλοποιήσουν τους στόχους της ΕΕ για το κλίμα και την ενέργεια. Η πρωτοβουλία ξεκίνησε το 2008, φιλοδοξώντας να συγκεντρώσει τους φορείς της τοπικής αυτοδιοίκησης που δεσμεύονται εθελοντικά να επιτύχουν και να υπερβούν τους στόχους της ΕΕ για το κλίμα και την ενέργεια.

Η πρωτοβουλία κατάφερε να υιοθετήσει μια άνευ προηγουμένου προσέγγιση από τη βάση προς την κορυφή για δράσεις σχετικά με την ενέργεια και το κλίμα και γρήγορα η επιτυχία της ξεπέρασε τις προσδοκίες. Πλέον, η πρωτοβουλία συγκεντρώνει περισσότερες από 7.000 τοπικές και περιφερειακές αρχές σε 57 χώρες, οι οποίες αξιοποιούν τα πλεονεκτήματα ενός παγκόσμιου, πολυμερούς κινήματος και βασίζονται στην τεχνική και μεθοδολογική υποστήριξη που παρέχουν τα ειδικά γραφεία.

Το Παγκόσμιο Σύμφωνο των Δημάρχων αξιοποιεί την εμπειρία που αποκτήθηκε τα τελευταία οκτώ χρόνια στην Ευρώπη και πέρα από αυτήν και βασίζεται στους κύριους παράγοντες επιτυχίας της πρωτοβουλίας: τη διαχείριση από τη βάση προς την κορυφή, το μοντέλο πολυεπίπεδης συνεργασίας και το συγκεκριμένο πλαίσιο δράσης.

Σύμφωνο των Νησιών

Το Σύμφωνο των Νησιών (Pact of Islands) αποτελεί μια πολιτική πρωτοβουλία των Ευρωπαϊκών νησιωτικών Δήμων και Περιφερειών για τη μείωση των εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα σε επίπεδο νησιού κατά 20% έως το 2020. Το Σύμφωνο αναπτύχθηκε κατ’ αντιστοιχία του Συμφώνου των Δημάρχων, υιοθετήθηκε το 2011 με την υποστήριξη της Ευρωπαϊκής Επιτροπής και του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και απευθύνεται σε νησιωτικές αρχές που θέλουν να δηλώσουν έμπρακτα τη δέσμευσή τους στην πανευρωπαϊκή προσπάθεια αντιμετώπισης της κλιματικής αλλαγής.

Στις 25 Ιουνίου 2015 πραγματοποιήθηκε στις Βρυξέλλες η δεύτερη επίσημη τελετή υπογραφής του Συμφώνου των Νησιών στο πλαίσιο της ετήσιας Γενικής Συνέλευσης της Επιτροπής Νήσων της Διάσκεψη των Νησιωτικών και Παράκτιων Περιφερειών της Ευρώπης. Πλέον 117 νησιά συμμετέχουν στο Σύμφωνο των Νησιών, μεταξύ των οποίων 27 ελληνικοί νησιωτικοί Δήμοι (30 νησιά) καθώς και 3 νησιωτικές Περιφέρειες.

Οι δεσμεύσεις που αναλαμβάνει ένας Δήμος με την υπογραφή του Συμφώνου των Νησιών είναι:

• Να εκπονήσει καταγραφή των εκπομπών CO2 για την επικράτειά του
• Να εκπονήσει ένα Αειφόρο Ενεργειακό Σχέδιο Δράσης για να υπερβεί το στόχο της Ε.Ε. για μείωση των εκπομπών CO2 κατά τουλάχιστον 20%
• Να εκπονεί και υποβάλλει τακτικά εκθέσεις για την αξιολόγηση, εποπτεία και επαλήθευση της υλοποίησης του σχεδίου δράσης
• Να συνεργάζεται με την Ευρωπαϊκή Επιτροπή για τη διοργάνωση ενημερωτικών εκδηλώσεων για την ευφυή χρήση της ενέργειας

Ευρωπαϊκή Εβδομάδα Μείωσης Αποβλήτων

Με σύνθηµα “Πριν το πετάξεις, σκέψου! Μπορείς να το χρησιµοποιήσεις ξανά;” 1542 µαθητές σε 26 νησιά ενηµερώθηκαν για την αξία επαναχρησιµοποίησης και επισκευής των προϊόντων µέσω της υιοθέτησης πάνινων τσαντών πολλαπλών χρήσεων.

Μαθητές και καθηγητές συµµετείχαν ενεργά στη δράση, οργανώνοντας παρουσιάσεις και ανοιχτή συζήτηση γύρω από την επαναχρησιµοποίηση των υλικών για τη µείωση των πλαστικών και τη βιώσιµη διαχείριση των πόρων των νησιών.

Με αυτή του τη δράση, το ∆ίκτυο ∆ΑΦΝΗ έβαλε δυναµικά τα Ελληνικά νησιά στον Ευρωπαϊκό χάρτη των περιοχών που λένε ΝΑΙ στη µείωση των αποβλήτων, υπογραµµίζοντας το δυναµικό των νησιών να αναδειχθούν σε τόπους όπου µπορεί να ανθίσει η κυκλική οικονοµία!

Smart Islands Education

To Smart Islands Education αποτελεί πρωτοβουλία του ∆ΑΦΝΗ για την προώθηση της βιώσιµης εκπαίδευσης στον Ελληνικό νησιωτικό χώρο. Στόχος είναι η δηµιουργία ενός δικτύου εκπαιδευτικών µε έντονη δράση τόσο στο σχολείο όσο και ευρύτερα στην τοπική κοινωνία του νησιού, πρόθυµων να έρθουν σε επαφή µε καινοτόµες τεχνολογίες και πρακτικές για την βιώσιµη διαχείριση την υποδοµών των νησιών µέσω της συµµετοχής τους σε προγράµµατα κατάρτισης εντός και εκτός Ελλάδας.

Στο πρόγραµµα συµµετείχαν 10 εκπαιδευτικοί δευτεροβάθµιας εκπαίδευσης από Ρόδο, Τήνο, Κεφαλλονιά, Κρήτη, Σαλαµίνα, Σάµο, Πάτµο και Μυτιλήνη. Σκοπός του προγράµµατος είναι οι Έλληνες εκπαιδευτικοί να έρθουν σε επαφή µε νέες τεχνολογίες που µπορούν να δώσουν λύσεις σε διαχρονικές προκλήσεις των νησιών και στη συνέχεια να εµφυσήσουν στους µαθητές τους τη διάθεση να µάθουν και να εφαρµόσουν τις λύσεις αυτές, συµβάλλοντας έτσι στη βιώσιµη ανάπτυξη του τόπου τους.